κυκλόστομοι

(cyclostomata). Τάξη άγναθων ψαριών, η οποία περιλαμβάνει 45 είδη. Έχουν κυλινδρικό, επίμηκες σώμα, εφοδιασμένο μόνο με άζυγα πτερύγια· το νωτιαίο πτερύγιο προεκτείνεται σχηματίζοντας το ουραίο και το εδρικό πτερύγιο. Το δέρμα είναι γυμνό, λείο και πλούσιο σε αδένες, που εκκρίνουν αξιοσημείωτες ποσότητες βλέννας. Ο σκελετός αποτελείται από τη νωτοχορδή και ένα ατελές χόνδρινο κρανίο, που περιέχει υποτυπώδη εγκέφαλο. Το στόμα στερείται γνάθων και έχει σχήμα χοάνης με κυκλικά χείλη, όπως υποδηλώνει και η ονομασία αυτών των ζώων. Τα δόντια αποτελούνται από προεξοχές του στόματος, επενδεδυμένες με κεράτινες θήκες και είναι τοποθετημένα στα άκρα του στόματος, στον ουρανίσκο και στη γλώσσα. Πλευρικά της κεφαλής βρίσκονται τα δύο μάτια, τα οποία είναι πολύ μικρά και υποτυπώδη στους μυξινίδες. Οι βραγχιακές σχισμές ποικίλουν από 6 έως 14 σε αριθμό, ανά πλευρό, και ανοίγουν σε βραγχιακούς θυλάκους, οι οποίοι στο εσωτερικό επικοινωνούν με τον φάρυγγα. Οι κ. διαθέτουν μόνο ένα ρουθούνι. Οι κ. παραμένουν βυθισμένοι στην άμμο ή στη λάσπη κατά τη διάρκεια της ημέρας, απ’ όπου βγαίνουν τη νύχτα προκειμένου να αναζητήσουν την τροφή τους, η οποία αποτελείται από νεκρά ζώα ή οργανικά απόβλητα, ενώ έχουν τη δυνατότητα να ζουν παρασιτικά εις βάρος άλλων οργανισμών. Συγκεκριμένα, προσκολλώνται με μυζητήρες στα πλευρά άλλων ψαριών, των οποίων ξεσχίζουν τη σάρκα και τρέφονται με το αίμα τους. Η γλώσσα τους είναι κυλινδρική και όταν σύρεται προς τα μέσα ενεργεί ως μυζητική αντλία. Το πεπτικό σύστημα αποτελείται από τον οισοφάγο και το έντερο. Η καρδιά βρίσκεται σε κοιλιακή θέση· από αυτήν το αίμα ωθείται, μέσω της κοιλιακής αορτής, προς τα βράγχια· όταν γίνει αρτηριακό, το αίμα αναδιανέμεται από τη νωτιαία αορτή. Οι κ. διαιρούνται σε δύο οικογένειες: τους πετρομυζοντίδες και τους μυξινίδες. Η πρώτη περιλαμβάνει είδη των θαλασσινών ή των γλυκών νερών και σε αυτήν ανήκουν οι λάμπραινες και η δεύτερη μόνο θαλάσσια ζώα. Βλ. λ. λάμπραινα. Μία λάμπραινα της οικογένειας των κυκλοστόμων προσκολλημένη σε βράχο. Τα στοματικά όργανα της θαλάσσιας λάμπραινας (Petromyzan marinus), που ανήκει στην ομοταξία των κυκλοστόμων.

* * *

οι ζωολ. τάξη άγναθων σπονδυλοζώων που περιλαμβάνει τις λάμπραινες και τις μυξίνες.